به گزارش خبر فردوس؛ شورای نگهبان یکی از دو رکن تشکیل دهنده قوه مقننه جمهوری اسلامی ایران است.
|
شورای نگهبان
|
|
|---|---|
 |
|
| گونه | |
| گونه |
دادگاه قانون اساسی
نظام جمهوری اسلامی ایران |
| تاریخچه | |
| بنیادگذاری | ۲۶ تیر ۱۳۵۹ |
| رهبری | |
|
دبیر
|
احمد جنتی
از ۲۶ تیر ۱۳۷۱ |
| ساختار | |
| کرسی‌ها | ۱۲ (شامل ۶ فقیه منصوب رهبر و ۶ حقوقدان به پیشنهادرئیس قوهٔ قضائیه و تأیید مجلس) |
|
مدت دوره
|
۶ سال (هر ۳ سال نیمی از اعضا تغییر می‌کنند) |
| اختیارات | بررسی مطابقت قانون‌های مصوب مجلس و دولت با شرع اسلام و قانون اساسی تفسیر قانون اساسی نظارت بر انتخابات‌هاتأیید یا رد صلاحیت نامزدان در انتخابات‌های ریاست‌جمهوری و مجلس و خبرگان |
| محل نشست‌ها | |
| تهران، خیابان فلسطین جنوبی | |
| وبگاه | |
|
www
|
|
| قانون اساسی | |
| قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | |
طبق قانون اساسی ایران این شورا متشکل از شش فقیه اسلامی (عالم به احکام اسلامی)، «آگاه از مسائل روز» به انتخاب رهبر ایران و شش حقوقدان مسلمان و «متخصص» در بخشهای مختلف قانون، توسط رئیس قوه قضاییه (که به نوبه خود، توسط رهبری نیز منصوب می‌شود) انتخاب شده و برای اخذ رای اعتماد به مجلس شورای اسلامی (پارلمان ایران) معرفی می‌شوند.دبیر شورای نگهبان بالاترین مقام رسمی این شورا است و احمد جنتی دبیر کنونی آن را بر عهده دارد.
اعضای کنونی شورای نگهبان افراد زیر هستند:
فقها
- احمد جنتی (دبیر)، در ۲۶ تیر ۱۳۵۹ با تشکیل اولین دور شورا، توسط سیدروح‌الله خمینی به عنوان عضو منصوب شد. در ۲۶ تیر ۱۳۷۱ به عنوان دبیر شورا (از دورهٔ سوم) توسط سیدعلی خامنه‌ای منصوب شد. (دوره‌های ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۷ و ۸)
- سید محمدرضا مدرسی یزدی، در ۲۵ تیر ۱۳۸۳، توسط سیدعلی خامنه‌ای منصوب شد. (دوره‌های ۵، ۶، ۷ و ۸)
- مهدی شب‌زنده‌دار، در تیر ۱۳۹۲ توسط سیدعلی خامنه‌ای منصوب شد. (دوره‌های ۶، ۷ و ۸)
- علیرضا اعرافی، در ۲۴ تیر ۱۳۹۸، توسط سیدعلی خامنه‌ای منصوب شد. (دورهٔ ۷ و ۸)
- سید احمد خاتمی، در ۱۱ آبان ۱۳۹۹، توسط سیدعلی خامنه‌ای منصوب شد. (دورهٔ ۷ و ۸)
- سید احمد حسینی خراسانی، در ۱۳ شهریور ۱۴۰۰ توسط سیدعلی خامنه‌ای منصوب شد. (دورهٔ ۷ و ۸)
حقوقدانان
- عباسعلی کدخدایی (دوره ۴، ۵، ۶، ۷، ۸)
- سیامک ره‌پیک (قائم مقام دبیر) (دوره ۶، ۷ و۸)
- خیرالله پروین (دوره ۸)
- غلامرضا مولابیگی (دوره ۷ و ۸)
- محمدحسن صادقی‌مقدم (معاون اجرایی و امور انتخابات) (دوره ۷ و ۸)
- هادی طحان نظیف (سخنگو) (دوره ۷ و ۸)
بنابر اصل نود و دوم قانون اساسی، اعضای شورای نگهبان برای مدت شش سال انتخاب می‌شوند اما در نخستین دوره پس از گذشتن سه سال، نیمی از اعضای هر گروه به قید قرعه تغییر می‌یابند و اعضای تازه‌ای به جای آنها انتخاب می‌شوند.
شورای نگهبان تفسیر قانون اساسی ایران، نظارت بر انتخابات، و تأیید نامزدهای مجلس خبرگان، ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی را به عهده دارد، و همچنین «اطمینان از سازگاری قانون تصویب شده توسط مجلس شورای اسلامی با معیارهای اسلام و قانون اساسی»
همه مصوبات مجلس شورای اسلامی پیش از لازم‌الاجرا شدن، نیازمند توضیح این شوراست تا از بروز هرگونه مغایرتی با موازین شرع و قانون اساسی جلوگیری به عمل آید. تأیید صلاحیت نامزدهای تمامی انتخابات سراسری کشور به جز انتخابات شوراهای شهر و روستا نیز در حیطهٔ وظایف این شورا جای دارد.
شورا نقش مهمی در کنترل تفسیر ارزشهای اسلامی در قوانین ایران به روشهای زیر داشته‌است:
- نظارت بر نامزدهای احتمالی و تعیین اینکه چه کسی می‌تواند یا نمی‌تواند کاندیدای پست ملی شود.
- نامزدهای اصلاح طلب – از جمله شناخته شده‌ترین کاندیداها – را از نامزدی در انتخابات رد می‌کند.
- رد قوانینی که توسط مجلس تصویب شده‌است.
- افزایش نفوذ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بر زندگی اقتصادی و فرهنگی کشور.
هنگامی که انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۹ اعلام شد، محمد خاتمی، رئیس‌جمهور سابق، در مورد برنامه‌های خود برای رقابت با محمود احمدی‌نژاد بحث نخواهد کرد، زیرا این شورا ممکن است خاتمی را مانند سایر نامزدهای اصلاح طلبان رد صلاحیت کند، به این دلیل که آنها به اندازه کافی به ارزشهای اسلامی اختصاص نداشته‌اند.
مواردی وجود داشته‌است که شورای نگهبان ممنوعیت خود را در مورد افراد خاص پس از حکم حکومتی سید علی خامنه‌ای تغییر داده‌است.
وظایف
وظایف شورای نگهبان و تفکیک قوا
یکی از شروط اساسی در نظام‌های مردم سالار اصل تفکیک قوا است. به موجب این اصل حکومت به شاخه‌های مستقلی تفکیک و تقسیم می‌شود که حیطه مسئولیت و اختیارات مشخص و مستقلی از هم دارند. شاخه‌های مختلف یک حکومت معمولاً به صورت قوه مجریه ، قوه مقننه و قوه قضاییه هستند.
مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دو نوع مسئولیت و اختیار؛ قانون‌گذاری و قضاوت، برای شورای نگهبان در نظر گرفته شده‌است. در بخش اختیارات مقننه، مطابق اصل ۹۴ قانون اساسی، شورای نگهبان، اختیار تصویب یا رد مصوبات مجلس شورای اسلامی را دارا است؛ گذشته از این، مطابق اصل ۹۳ قانون اساسی، تصمیمات مجلس شورای اسلامی بدون وجود شورای نگهبان، قانونی نخواهد بود.مجلس شورای اسلامی تنها در تصویب آئین‌نامه داخلی مجلس نیازی به تأیید شورای نگهبان ندارند. در بخش اختیارات قضایی، مطابق اصل ۹۸ قانون اساسی، این شورا وظایف دادگاه قانون اساسی را داراست؛ زیرا طبق این اصل، وظیفه تفسیر قانون اساسی به این شورا واگذار شده‌است.در بخش اختیارات انتخاباتی طبق اصل ۹۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آراء عمومی و همه‌پرسی را بر عهده دارد. این نظارت از نوع نظارت استصوابی است.
انتهای پیام.
- منبع خبر : ویکی‌پدیا
